In februari 2023 ondertekenden minister van Energie Tinne Van der Straeten, staatssecretaris van Consumentenbescherming Alexia Bertrand en FEBEG (de federatie van Belgische elektriciteits- en gasbedrijven) een intentieverklaring over facturering op afbetaling. Het doel? Het verschil tussen de voorschotfactuur en de afrekeningsfactuur tot nul herleiden, en nog meer transparantie over facturen met voorschotten.    

Volgens een rapport van de FEBEG werden 3,95 miljoen klanten persoonlijk gecontacteerd met voorstellen voor de aanpassing van de voorschotten. Gezien de daling van de energieprijzen is aan twee op de drie huishoudens gevraagd om het bedrag van hun maandelijkse termijn te verlagen.       

Veel gezinnen zijn bang om hun afrekeningsfactuur voor elektriciteit en/of gas te ontvangen. Met de hoge en zeer volatiele prijzen die we in 2022 hebben gezien, is deze angst nog groter geworden. Als je afrekeningsfactuur te hoog is, staat je een koude douche te wachten. Een zeer hoge creditnota geeft de indruk dat het te veel aan voorschotten is betaald aan de leverancier.  

"We hebben een energiecrisis zonder weerga achter de rug. Naast het verlengde sociale tarief en de steunmaatregelen van de federale overheid, wilden we ook actie ondernemen op de energiefactuur om ervoor te zorgen dat de voorschotten in overeenstemming zijn met de realiteit van de energieprijzen. Vandaag, bij het lezen van de evaluatie van de FEBEG, kunnen we vaststellen dat onze inspanningen vruchten hebben afgeworpen.”   

Om dergelijke verrassingen te vermijden en de transparantie van de voorschotfactuur te verhogen, stelden de minister van Energie, Tinne Van der Straeten, en de staatssecretaris van Consumentenbescherming, Alexia Bertrand, in februari 2023 een memorandum van overeenstemming voor aan de FEBEG. In dit akkoord verbonden energieleveranciers zich ertoe om proactief contact op te nemen met hun klanten en hen een gepersonaliseerd, aangepast bedrag aan te bieden voor hun voorschotfactuur.    

Vijftien maanden nadat het protocol van kracht werd, leverde de FEBEG haar evaluatie (maart 2023 - maart 2024):    

• 3,95 miljoen klanten werden individueel gecontacteerd door energieleveranciers, en voor twee op drie voorstellen tot aanpassing van het voorschot was er een neerwaartse herziening van hun voorschotfactuur.   
• Voor 42% van de voorstellen volgden de gecontacteerde huishoudens het advies van hun leverancier op (1,69 miljoen voorstellen tot aanpassing van het voorschot werden aanvaard).    
• Voor elektriciteitsfacturen ontving 58% van de klanten een creditnota. Het mediaanbedrag van een creditnota (in het eerste kwartaal van 2024) is 153 euro, terwijl het mediaanbedrag van een bijkomende afrekening 149 euro is.    
• Voor gasfacturen ontving 60% van de klanten een creditnota. Het mediaanbedrag van een creditnota (in het eerste kwartaal van 2024) is 230 euro, terwijl het mediaanbedrag van een bijkomende afrekening 174 euro is.    
• Gemiddeld wordt een creditnota binnen 12 tot 14 dagen betaald.    

Minister van Energie Tinne Van der Straeten: “We hebben een energiecrisis zonder weerga achter de rug. Naast het verlengde sociale tarief en de steunmaatregelen van de federale overheid, wilden we ook actie ondernemen op de energiefactuur om ervoor te zorgen dat de voorschotten in overeenstemming zijn met de realiteit van de energieprijzen. Vandaag, bij het lezen van de evaluatie van de FEBEG, kunnen we vaststellen dat onze inspanningen vruchten hebben afgeworpen.”   

Staatssecretaris voor Consumentenbescherming Alexia Bertrand: "De rode draad doorheen mijn beleid rond Consumentenbescherming is het creëren van bewuste consumenten. Ik ben dan ook zeer tevreden dat we vorig jaar, in samenwerking met de sector, snel hebben gereageerd op de toen zeer volatiele situatie van de energiemarkt. Zo konden we consumenten meer grip geven op hun energiefactuur. Als we kijken naar het aantal verstuurde geïndividualiseerde voorstellen, kunnen we concluderen dat het protocol goed werkt. We blijven het uiteraard wel samen opvolgen: het verschil bij de eindafrekening zo dicht mogelijk bij 0 te houden, moet het streefdoel blijven."

Marc Van den Bosch, algemeen directeur van FEBEG: "Het doel van leveranciers is en blijft om ervoor te zorgen dat de voorschotfacturen de totale jaarfactuur zo goed mogelijk weergeven. Volatiele groothandelsmarktprijzen en veranderingen in het gedrag van klanten maken deze oefening moeilijk. In uitzonderlijke marktomstandigheden hebben energieleveranciers aanzienlijke inspanningen geleverd om contact op te nemen met klanten en hen passende voorschotfacturen aan te bieden. Het blijft essentieel voor klanten om hun voorschotten en afname nauwlettend in de gaten te houden. De digitale meter (voor wie die al heeft) en de online tools die leveranciers ter beschikking stellen op hun klantenplatformen kunnen hen daarbij helpen."

Crise énergétique : Près de 4 millions de propositions personnalisées d’adaptation de facture d’acompte envoyées par les fournisseurs à leurs clients 

En février 2023, la ministre de l’Énergie Tinne Van der Straeten, la secrétaire d’État à la Protection des consommateurs Alexia Bertrand et la FEBEG - la Fédération des Entreprises Belges Électriques et Gazières - ont signé un protocole d’accord sur les factures d’acompte. Objectifs ? Une facture de régularisation quasi nulle et davantage de transparence encore sur les factures d’acompte.  

Selon un bilan dressé par la FEBEG, 3,95 millions de propositions personnalisées d’adaptation d’acomptes ont été envoyées aux clients. Compte tenu de la baisse des prix de l’énergie, deux ménages sur trois ont été invités à diminuer le montant de leur acompte mensuel.    

De nombreuses familles craignent de recevoir leur facture de régularisation pour l’électricité et/ou le gaz. Avec les prix élevés et très volatils que nous avons connus en 2022, cette crainte s’est encore amplifiée. Une facture de régularisation trop élevée, c’est la douche froide. Une note de crédit très élevée donne l’impression d’avoir avancé de trop au fournisseur.  

Pour éviter de telles surprises et renforcer encore la transparence des factures d’acompte, la ministre de l’Énergie, Tinne Van der Straeten, et la secrétaire d’État à la Protection des consommateurs Alexia Bertrand, ont proposé à la FEBEG, en février 2023, un protocole d’accord. Grâce à celui-ci, les fournisseurs d’énergie s’engageaient à contacter de manière proactive leurs clients et à leur proposer, de manière personnalisée, un montant ajusté pour leur facture d’acompte.  

Quinze mois après l’entrée en vigueur du protocole, la FEBEG a livré son évaluation (mars 2023 - mars 2024) :  

• Des millions de ménages ont été contactés individuellement par les fournisseurs d’énergie, et pour deux propositions d’adaptation d’acompte sur trois, il y a eu une révision à la baisse de la facture d’acompte.  
• Pour 42 % des propositions, les ménages contactés ont suivi le conseil de leur fournisseur (1,69 million de propositions d’adaptation d’acompte acceptées).  
• Pour les factures d’électricité, 58 % des clients ont reçu une note de crédit. Le montant médian d’une note de crédit (au premier trimestre 2024) est de 153 euros, tandis que le montant médian d’une régularisation est de 149 euros.  
• Pour les factures de gaz, 60 % des clients ont reçu une note de crédit. Le montant médian d’une note de crédit (au premier trimestre 2024) est de 230 euros, tandis que le montant médian d’une régularisation est de 174 euros.  
• En moyenne, une note de crédit est versée endéans les 12 à 14 jours.  

La ministre de l’Énergie, Tinne Van der Straeten : « Nous avons traversé une crise énergétique sans précédent. En plus du tarif social élargi et des mesures de soutien apportées par le gouvernement fédéral, nous voulions aussi agir sur les factures d’énergie pour que les factures d’acompte soient alignées à la réalité des prix de l’énergie. Aujourd’hui, à la lecture de l’évaluation de la FEBEG, nous constatons que nos efforts ont porté leurs fruits. »  

La secrétaire d’Etat à la Protection des consommateurs Alexia Bertrand :  "Le fil rouge de ma politique de Protection des Consommateurs est de créer des consommateurs conscients. Je suis donc très contente que l'année dernière, en coopération avec le secteur, nous ayons réagi rapidement à la situation alors très volatile du marché de l'énergie. Cela nous a permis de donner aux consommateurs plus de contrôle sur leurs factures d'énergie. Si l'on considère le nombre de propositions individualisées envoyées, on peut conclure que le protocole fonctionne bien. Bien entendu, nous continuons à le suivre ensemble: l'objectif doit rester de maintenir la différence sur la facture finale aussi proche que possible de zéro." 

Marc Van den Bosch, General manager de la FEBEG:  “L'objectif des fournisseurs est et restera de veiller à ce que les factures d'acompte reflètent le plus fidèlement possible la facture annuelle totale. La volatilité des prix du marché de gros et les changements de comportement des clients rendent cet exercice complexe. Dans des circonstances de marché exceptionnelles, les fournisseurs d'énergie ont fourni des efforts considérables pour contacter les clients et leur proposer des factures d'acompte adaptées. Il reste essentiel que les clients surveillent attentivement leurs acomptes et leur consommation. Le compteur numérique (pour ceux qui en disposent déjà) et les outils en ligne mis à disposition par les fournisseurs sur leurs plateformes clients peuvent les y aider. »