We beleven de grootste energiecrisis ooit in Europa en in ons land. De oorlog in Oekraïne legt pijnlijk bloot hoe afhankelijk ons land is van energie uit het buitenland. Meer dan 90% van onze energie wordt ingevoerd. Uit Rusland importeren we 30% van onze aardolie, 25% van het uranium en tot 6% van het aardgas. Het is net omdat we zo afhankelijk zijn van fossiele energie dat we zo veel moeten betalen. Onze economie en portemonnee worden leeggezogen.
Daarom heeft de federale regering een ongezien energiepakket goedgekeurd. Na 20 jaar stilstand is dit de groene versnelling die ons land nodig heeft. Ondanks de moeilijke context met de oorlog in Oekraïne, vergunningsproblemen en bijkomende nucleaire problemen in Frankijk ligt er nu een sluitend plan voor om de bevoorrading te garanderen. Het investeringsmechanisme krijgt groen licht en er worden onderhandelingen aangeknoopt met Engie onder bepaalde voorwaarden over een verlenging van maximaal 2 GW voor 10 jaar.
Tegelijkertijd beslist de federale regering over een ongeziene versnelling van hernieuwbare energie. De komende jaren komt er jaarlijks 1 GW aan hernieuwbare energie bij. Tegen 2030 zal ongeveer 30 procent van onze stroomproductie hernieuwbaar zijn, dat is een verdubbeling van onze doelstelling vandaag. We verminderen 15 procent van het huidige verbruik van fossiele brandstoffen. Tegen de huidige hoge prijzen bespaart dat onze economie 18 miljard euro aan gas en olie en een vermindering van 29 miljoen ton CO2 tegen 2030.
Eerder deze week besliste de regering een plan van 1,3 miljard euro om de energiefactuur van de Belgische huishoudens op korte termijn te verlichten. Met het akkoord vandaag investeren we opnieuw meer dan 1.2 miljard in structurele oplossingen. Dit bedrag komt overeen met de Europese relancemiddelen voor federaal en betekent een nieuwe hefboom voor versnelling van de energietransitie.
1. Versnelling energietransitie om energieafhankelijkheid af te bouwen
Het versnellen van hernieuwbare energie is een zaak van nationale veiligheid. Hoe sneller en hoe meer hernieuwbare energie, hoe minder fossiel we nog gebruiken. Zo doe je niet alleen aan symptoombestrijding maar zorg je voor maatregelen met blijvend resultaat en lagere facturen.
Meer wind op zee
De regering wil de productie van hernieuwbare energie fors versnellen en kijkt hiervoor in de eerste plaats naar de Belgische Noordzee en offshore wind.
- Ambitie voor verviervoudiging wind op zee tot 8 GW
- De eerste windmolens op de Prinses Elisabethzone operationeel in 2027
- De eerste en oudste offshore zone wordt geoptimaliseerd met grotere windmolens
- Samen met de Noordzee buurlanden versnelde uitbouw van een netwerk wind op zee
Meer wind op land
-
Tot 1,5 GW extra dankzij soepelere regels bij luchtvaart (skeyes) en Defensie
Groene mobiliteit
- Verdubbeling goederentransport per spoor tegen 2030
- Proefproject NMBS waterstoftrein
- Prijsbevriezing vervoerstickets 2023
- Bromfietsen en lichte vracht vergroenen
Goedkoper renoveren en zonnepanelen
- 6% BTW op zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers voor woningen jonger dan 10 jaar.
- Er komen zonnepanelen op alle geschikte daken van de federale overheidsgebouwen en NMBS-stations.
- De niet-LED verlichting van federale overheidsgebouwenen NMBS-stations wordt uitgefaseerd.
- In de NMBS-stations: de installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen en slim stuurbare en bidirectionele laadstations voor elektrische voertuigen in de parkings van de NMBS, met het oog op een beter beheer van de vraag naar elektriciteit tijdens de dag
Eerder deze week besliste de regering een plan van 1,3 miljard euro om de energiefactuur van de Belgische huishoudens op korte termijn te verlichten. Met het akkoord vandaag investeren we opnieuw 1.2 miljard in structurele oplossingen. Dit bedrag komt overeen met de Europese relancemiddelen voor België. Dit bedrag kan nog verder oplopen met de groene staatsbonds die de regering wil uitschrijven.
Burgers en institutionele beleggers gaan groene staatsbonds kunnen aanschaffen met een rendement beter dan op een spaarboekje. Zo activeren we het spaargeld om onze afhankelijkheid van Poetin versneld af te bouwen. Veel Belgen zijn solidair met de Oekraïense bevolking. Dankzij green bonds krijgen zij nu ook de kans om te investeren in ons sterkste wapen tegen Poetin: hernieuwbare energie.
Om de groene energietransitie te versnellen, moet je ervoor zorgen dat de grote meerderheid van de bevolking het kan betalen. Want daar knelt vandaag het schoentje: gezinnen moeten hun spaargeld gebruiken om hun energiefactuur te betalen in plaats van te investeren in isolatie of zonnepanelen. Terwijl die op enkele jaren zijn terugverdiend. Bovendien zijn investeringen in hernieuwbare energie ook investeringen in eigen land.
2. Bevoorrading verzekerd in alle winters en scenario’s
Sinds december is de situatie grondig gewijzigd.
- Oorlog in Oekraïne dwingt alle Europese landen om hun energiestrategie te herbekijken. Ons land heeft veel interconnecties met onze buurlanden. Een gewijzigde energiestrategie in onze buurlanden heeft impact op import en export van energie.
- De nucleaire problemen in Frankrijk blijken uit een nieuw rapport groter en langer aan te slepen. Elia waarschuwt hiervoor in een nieuw rapport die aan de kern werd voorgelegd.
- De versnelling van de energietransitie zorgt voor snellere elektrificatie.
Deze drie elementen zorgen er voor dat er mogelijks een bijkomende capaciteit noodzakelijk is. De regering verzekert de veiligheid van de bevoorrading door volgende maatregelen:
- Een nucleaire verlenging van maximaal 2 GW biedt geen oplossing voor de winter van 2025. Om die reden wordt het investeringsmechanisme, de CRM, uitgevoerd zoals voorzien. De CRM, een investeringsmechanisme tegen de laagst mogelijke kost, zorgt er voor dat er tijdens piekverbruik en tijdens de winter er steeds voldoende capaciteit is. Uit het rapport van Elia bleken er voldoende kandidaten beschikbaar te zijn. Tientallen bedrijven kunnen nu hun investeringen in batterijparken, opslag en twee gascentrales realiseren. Het is dankzij de CRM dat de bevoorrading steeds is verzekerd.
- Het CRM-mechanisme zorgt dat nieuwe gascentrales, oude gascentrales uit de markt duwen. Zo zullen de CO2-drempels worden verlaagd vanaf de veiling van oktober 2026. Zo zorgen we dat productiepark van elektriciteit versneld klimaatneutraal wordt. Nieuwe hoogtechnologische centrales op aardgas en later op waterstof gaan versneld oude bestaande en meer vervuilende gascentrales vervangen. Zo is er geen overcapaciteit en zorgen we voor snellere vergroening.
- Na eerdere gesprekken krijgt Energieminister Van der Straeten een onderhandelingsmandaat met duidelijke voorwaarden om gesprekken met Engie officieel aan te knopen over mogelijke verlenging van 2 GW met 10 jaar. De voorwaarden bepalen dat de kernexploitant verantwoordelijk blijft voor de exploitatie en de factuur van het afval en de ontmanteling. Nucleair capaciteit moet ook steeds voldoende flexibel zijn om hernieuwbare elektriciteit niet uit de markt te duwen.
