De 4 lekken door sabotage die zijn ontdekt in de Nord Stream 1 en 2 pijpleidingen zijn een waarschuwing voor de exploitanten van alle kritieke energie-infrastructuren in België en Europa. Dit stond uitdrukkelijk op de agenda van de energieraad van 30/09. De situatie werd er toegelicht door Denemarken en Zweden.
Waakzaamheid en strikte naleving van de veiligheidsmaatregelen zijn essentieel. Zowel voor wat betreft de fysieke veiligheid van de infrastructuur als de cyberveiligheid
"De federale regering werkt al maanden aan het garanderen en versterken van de veiligheid van de gas-, elektriciteits- en oliebevoorrading van het land. De Russische invasie sleept voort en met Poetin nemen we geen enkel risico. We zijn waakzaam voor sabotage en beschermen onze kritieke energie-infrastructuur tegen cyberaanvallen.”
Inspectie veiligheid Belgische energie-infrastructuur
Zodra de lekken op dinsdag 27 september bekend werden, heeft de minister van Energie onmiddellijk contact opgenomen met het Nationaal Crisiscentrum (NCCN) en haar collega, de minister van Binnenlandse Zaken, zodat een dreigingsevaluatie kon worden uitgevoerd en de veiligheidsmaatregelen indien nodig konden worden aangepast.
Op woensdag 28 september zorgde Tinne Van der Straeten er via AD Energie ook voor dat alle beheerders van pijpleidinginfrastructuur op de hoogte werden gebracht van de sabotage, in samenwerking met FETRAPI (Federatie van transporteurs van pijpleidingen).
De betrokken veiligheidsdiensten en de belangrijkste betrokken exploitanten kwamen samen op woensdagavond 28 september om de impact van de gebeurtenissen op België te evalueren. De veiligheid van energie-infrastructuur is in de eerste plaats immers de verantwoordelijkheid van de betrokken exploitanten. De energieminister en haar kabinet en administratie staan sindsdien in continu overleg met betrokken diensten en volgen de situatie op de voet op.
"De sabotage op Nord Stream 1 en 2 is de zoveelste escalatie in deze energieoorlog. En een natuurramp in de Oostzee. De veiligheid van de energie-infrastructuur, in Europa en in België, is van vitaal belang om onze gas-, elektriciteits- en olievoorziening te garanderen. Daarom vroeg ik meteen om een inspectie om de fysieke veiligheid van onze energie-infrastructuur te waarborgen."
Minister Van der Straeten gaf AD Energie op donderdag 28 september de opdracht tot een inspectie van kritieke energie-infrastructuren om te controleren of de veiligheidsnormen correct worden toegepast. De Belgische gasinfrastructuur in de Noordzee kreeg prioriteit. De inspecties vonden plaats op woensdag 5 en 6 oktober en worden in strikt vertrouwen opgevolgd.
Cyberveiligheid
Daarnaast vertienvoudigt de energieminister het aantal entiteiten in de Belgische energiesector op de lijst van aanbieder van essentiële diensten (AED). Een aanbieder van essentiële diensten valt onder strengere cyberveiligheidswetgeving (NIS-wet)
Meer info op https://etaamb.openjustice.be/nl/wet-van-07-april-2019_n2019011507.html aub
- Als sectorale overheid is de Minister van Energie verantwoordelijk voor de uitvoering van de NIS-wet.
- Dit betekent onder andere dat zij verantwoordelijk is voor het identificeren van de relevante essentiële diensten en hun aanbieders, en deze ook aanwijst op basis van door haar vastgelegde criteria en drempelwaarden.
- Per K. B. duidde minister van energie Tinne Van der Straeten een 30-tal Aanbieders van Essentiele Diensten (AED) aan. De aanduiding gebeurde na positieve adviezen van zowel het Nationaal Crisiscentrum als het Centrum voor Cybersecurity België. De lijst werd daardoor vertienvoudigd. De betrokken entiteiten kregen eerder al notificatie, waardoor zij voldoende tijd hadden om hun cyberveiligheidsniveau te versterken.
“We verhogen de cyberveiligheid van onze energie-infrastructuur, cruciaal voor onze energiebevoorrading en die van Europa. Cyberdreigingen stoppen niet aan landsgrenzen. De sabotage van Nordstream 1 en 2 maakt duidelijk dat waakzaamheid alleen niet voldoende is.”
Daarnaast moet de sectorale overheid de aangewezen bedrijven gedurende het hele proces dat volgt op de aanwijzing, opvolgen. Deze opvolging houdt onder andere in dat de sectorale overheid alle benodigde documenten (bv. auditverslagen) van de aangewezen bedrijven ontvangt en deze, waar dit door de wet werd vastgelegd, doorstuurt naar het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) en/of het Nationaal Crisiscentrum (NCCN), meldingen van incidenten ontvangt, nagaat of de toegepaste beveiligingsmaatregelen conform de ISO/IEC 27001 (of gelijkwaardig) zijn en de regels rond audit bepaalt.
De AD Energie voert deze taken uit voor de minister van Energie. De sectorale overheid kan ook haar inspectiedienst opdragen om inspecties uit te voeren, als zij daar de noodzaak toe ziet. De FOD Economie werd aangeduid als inspectiedienst voor de energiesector, en deze inspectietaken werden aan de AD Energie toegewezen.
