nucleair

Jongeren laten hun stem horen in het debat over de toekomst van radioactief afval

Jongeren laten hun stem horen in het debat over de toekomst van radioactief afval

Ongeveer 1.100 jongeren van 3de graad middelbaar onderwijs hebben de afgelopen twee maanden deelgenomen aan het maatschappelijk debat over de toekomst van hoogradioactief en langlevend afval. Op verzoek van NIRAS en georganiseerd door de Koning Boudewijnstichting, biedt 'Nu voor Morgen' verschillende doelgroepen, waaronder jongeren, de mogelijkheid hun stem te laten horen over een gevoelige en complexe maatschappelijke kwestie. Als de volwassenen van morgen, voelen de jongeren van vandaag zich betrokken bij de kwesties en beslissingen die zij in de toekomst zullen helpen uitvoeren. Afgelopen zaterdag 18 november kwam een delegatie van bijna 120 jongeren samen om hun ideeën te bespreken met en hun aanbevelingen te overhandigen aan Tinne Van der Straeten, Minister van Energie, en Marc Demarche, Directeur-generaal van NIRAS.

Eind 2022 besliste de federale regering om het hoogradioactief en langlevend afval in de toekomst diep te bergen. Het betrof een principebeslissing: op dit moment wordt niet gespecificeerd waar, wanneer of hoe deze berging zal worden gerealiseerd. Er moeten nog veel stappen en beslissingen genomen worden voordat de eerste schop de grond in kan, inbegrepen de mogelijkheid om terug te komen op eerder genomen beslissingen indien nieuwe inzichten of kennis zich aandienen.

Plaats voor debat

Om dit toekomstig beleidsproces te voeden, voert de Koning Boudewijnstichting sinds april, op vraag van NIRAS (de instelling verantwoordelijk voor het beheer van radioactief afval in België), het maatschappelijk debat 'Nu voor Morgen'. Doel is de meningen, ideeën, argumenten en aanbevelingen te verzamelen die binnen de samenleving leven en dit rond vijf kernvragen: Wanneer definitief beslissen om al dan niet bergen? Hoe bepalen we de eventuele bergingslocatie? Wie moet betrokken zijn bij dergelijke beslissingen en hoe moet het verdere besluitvormingsproces worden georganiseerd? Wie betaalt de rekening voor de berging? Is een gedeelde bergingssite met andere landen een optie?

"Elke stem telt in het maatschappelijke debat over de toekomst van hoogactief of langlevend radioactief afval, en zo'n discussie heeft pas werkelijk betekenis als ook de mening van jongeren gehoord wordt. Afgelopen zaterdag heb ik kunnen zien hoe betrokken jongeren zijn bij de kwestie. Het is een problematiek die we vandaag moeten aanpakken omdat het onze collectieve verantwoordelijkheid is om degenen die na ons komen op deze planeet niet te straffen. Ik wil hen bedanken voor hun inzet, want de komende decennia zullen we nog belangrijke beslissingen moeten nemen over dit gevaarlijke afval. Ik wil ook mijn waardering uitspreken voor de Koning Boudewijnstichting, die haar expertise inzet voor de organisatie van dit maatschappelijk debat. Ik wil alle Belgen eraan herinneren dat het nog steeds mogelijk is om deel te nemen aan dit debat, zowel via de Ronde van België als via de website www.nuvoormorgen.be."

Via verschillende trajecten en dialoogformaten biedt 'Nu voor Morgen' verschillende doelgroepen de mogelijkheid zich uit te spreken: de burgers, het verenigingsleven, nationale en internationale experten uit de academische wereld, de overheid en de organisaties die een rechtstreekse of onrechtstreekse rol spelen in dit debat, maar vooral ook de jongeren. Als toekomstige volwassenen zullen zij immers bijdragen aan de uitvoering van de beslissingen in de toekomst.

Het woord aan de jongeren

In totaal hebben ongeveer 1.100 jongeren (57 klassen uit 19 scholen) uit de derde graad van het middelbaar onderwijs uit het hele land zich gebogen over verschillende kwesties met betrekking tot het beheer van hoogradioactief en langlevend afval. Een grote uitdaging, die ze met succes zijn aangegaan! Met behulp van speciaal ontwikkeld lesmateriaal voor klasdiscussies en begeleid door docenten uit verschillende disciplines, werden jongeren zich bewust van het onderwerp, leerden ze hun mening te uiten, hun standpunten uit te wisselen, te debatteren en hun eigen aanbevelingen te formuleren voor de beleidsmakers. Een mooi voorbeeld van participatieve democratie over een complex en gevoelig maatschappelijk onderwerp.

In totaal deden de jongeren bijna 200 aanbevelingen. Vervolgens vaardigden ze ongeveer 120 vertegenwoordigers af naar de jongerentop, die hun boodschappen samenvatten in 18 aanbevelingen gericht aan de minister van Energie en de Directeur-generaal van NIRAS. Je kan deze aanbevelingen raadplegen in het samenvattend document. Hieronder vindt u een overzicht van enkele van de belangrijkste aanbevelingen van de jongeren:

  • Jongeren zijn bezorgd over het probleem van radioactief afval en voelen zich verantwoordelijk voor toekomstige generaties. Ze raden aan om nu actie te ondernemen om dit afval te beheren en te voorkomen dat het zich ophoopt.
  • De jongeren zijn van mening dat de veiligheid de hoogste prioriteit heeft en dat dit de keuze van de bergingslocatie moet bepalen: radioactief afval moet op een zo veilig mogelijke plaats worden geborgen. Ze raden echter aan dat wetenschappelijk onderzoek wordt voortgezet om oplossingen voor dit probleem te vinden.
  • De jongeren vinden dat wetenschappelijke kennis de doorslag moet geven bij beslissingen over de bergingslocatie, maar ze vinden het ook belangrijk om rekening te houden met maatschappelijke belangen. Ze raden aan om informatie over berging en radioactief afval te bewaren voor toekomstige generaties.
  • De jongeren raden aan dat het bergen van radioactief afval omkeerbaar zou moeten zijn onder bepaalde voorwaarden: wetenschappelijke vooruitgang, veiligheid voor de gezondheid, financiële optimalisatie.
  • De jongeren kiezen voor een internationale optie voor de opslag van radioactief afval, met een eerlijke compensatie voor de landen/regio's waar de berging wordt georganiseerd. Ze stellen voor een Europese instelling op te richten om de veiligheid, de planning en het beheer van dit afval te garanderen.

Jongerentop

Op zaterdag 18 november kwam een delegatie van ongeveer 120 jongeren, die deelnamen aan het maatschappelijk debat, bijeen in Brussel om hun ideeën te bespreken met en hun aanbevelingen te overhandigen aan Tinne Van der Straeten, Minister van Energie, en Marc Demarche, Directeur-generaal van NIRAS.

"Voor ons jongeren, is het belangrijk om actief deel te nemen aan het debat over radioactief afval, omdat het een onderwerp is dat ons aanbelangt en dat een impact zal hebben op toekomstige generaties. Ik ben heel blij om te zien hoe aandachtig de minister van Energie en de Directeur-generaal van NIRAS waren voor wat we te zeggen hadden. Ik heb het gevoel dat ik gehoord ben en dat er bij toekomstige beslissingen rekening zal worden gehouden met de stem van de jongeren. Ik moedig alle jongeren aan om zich voor deze kwestie te interesseren en hun stem te laten horen, want de toekomst is aan ons, jongeren.” Odile Mve Elemva, studente aan het Koninklijk Atheneum in Jette.

“Radioactief afval moet op korte én lange termijn veilig beheerd worden. Dit langetermijndenken impliceert dat verschillende opeenvolgende generaties mee voor de zorg van het radioactieve afval zullen instaan. NIRAS steunt dan ook voluit het initiatief van de Koning Boudewijnstichting om jongeren te laten deelnemen aan dit maatschappelijk debat. Jongeren betrekken is trouwens iets waar NIRAS zelf al meer dan twintig jaar werk van maakt. Eerst in Isotopolis en nu in Tabloo, ons bezoekers- en ontmoetingscentrum in Dessel, waar elk jaar duizenden leerlingen met het thema kennismaken.” Marc Demarche, Directeur-generaal NIRAS

Andere trajecten

Naast de jongeren zijn er momenteel andere trajecten lopende om de mening van andere doelgroepen te verzamelen. Op zaterdag 25 november zal een panel van ongeveer dertig burgers voor een derde en laatste keer samenkomen tijdens een Publieksforum om hun aanbevelingen te bespreken en deze te overhandigen aan Tinne Van der Straeten, Pierre-Yves Dermagne en Marc Demarche. De conclusies van dit Publieksforum zullen ook worden gepubliceerd aan het einde van dat weekend.

Wenst u ook deel te nemen aan het maatschappelijk debat over de beheer van hoogradioactief afval? Dan is het nog niet te laat! Er zijn twee mogelijkheden:

Meer info: www.nuvoormorgen.be


Les jeunes font entendre leur voix dans le débat sur l’avenir des déchets radioactifs

Quelque 1.100 jeunes du troisième degré de l’enseignement secondaire ont participé ces deux derniers mois au débat sociétal sur l’avenir des déchets radioactifs de haute activité et de longue durée de vie. Organisé par la Fondation Roi Baudouin à la demande de l'ONDRAF, ‘Présents pour le Futur’ donne la possibilité à différents groupes cibles, dont les jeunes, de faire entendre leur voix sur une question sociétale sensible et complexe. En tant qu’adultes de demain, les jeunes d’aujourd’hui se sentent concernés par la problématique et les décisions qu’ils contribueront à mettre en œuvre à l’avenir. Ce samedi 18 novembre, une délégation de près de 120 d’entre eux se sont rassemblés pour débattre de leurs idées et remettre leurs recommandations à Tinne Van der Straeten, ministre de l’Énergie, et Marc Demarche, directeur général de l’ONDRAF.

Fin 2022, le gouvernement fédéral prenait une décision de principe concernant le stockage en profondeur des déchets radioactifs de haute activité et de longue durée de vie. Le stockage en profondeur constitue le point de départ à la réflexion : à ce stade, elle ne précise ni où, ni quand, ni comment ce stockage sera réalisé. Il reste donc encore de nombreuses démarches et de décisions à prendre avant que le premier coup de pelleteuse ne puisse être donné, en ce compris la possibilité de revenir sur les décisions prises antérieurement, si de nouvelles perspectives ou connaissances émergent.

Place au débat

Afin de nourrir le futur processus politique, la Fondation Roi Baudouin mène depuis le mois d’avril, à la demande de l’ONDRAF (l’institution responsable de la gestion des déchets radioactifs en Belgique), le débat sociétal ‘Présents pour le Futur’. Objectif : recueillir les avis, idées, arguments et recommandations qui ont cours au sein de la société autour de cinq questions clés : quand prendre la décision définitive de stocker, ou non ? Comment déterminer l'emplacement éventuel du stockage ? Qui doit être impliqué dans ce type de décisions et comment doit être organiser le futur processus décisionnel ? Qui doit payer la facture du stockage ? Partager un site de stockage avec d'autres pays est-il une option ?

À travers différents trajets et formats de dialogue, ‘Présents pour le Futur’ donne la possibilité à différents groupes cibles de s’exprimer : les citoyens, le monde associatif, des experts nationaux et internationaux issus du monde académique, des pouvoirs publics et des organisations qui jouent un rôle direct ou indirect dans ce débat, mais aussi et surtout les jeunes. En tant qu’adultes de demain, ce sont en effet les jeunes qui contribueront à mettre en œuvre les décisions à l’avenir.

La parole aux jeunes

Au total, quelque 1.100 jeunes du troisième degré de l’enseignement secondaire issus de 57 classes dans 19 écoles du pays se sont penchés sur les différentes questions liées à la gestion des déchets radioactifs de haute activité et de longue durée de vie. Un défi de taille, qu’ils ont relevé haut la main ! À l’aide de matériel pédagogique spécialement conçu pour les discussions en classe, et encadrés par des enseignants issus de différentes discipline, les jeunes ont été sensibilisés à la thématique, ont appris à exprimeur leur avis, à échanger leurs points de vue, à débattre et à formuler leurs propres recommandations à destination des décideurs politiques. Un bel exercice de démocratie participative sur une thématique sociétale complexe et sensible.

Au total, les jeunes ont formulé près de 200 recommandations. Ils ont ensuite délégué quelque 120 représentants au Sommet des Jeunes, qui ont résumé leurs messages en 18 recommandations adressées à la Ministre de l’Énergie et au directeur général de l’ONDRAF. Vous pouvez consulter ces recommandations dans le document de synthèse. Voici un aperçu de quelques recommandations ‘phares’ des jeunes :

  • Les jeunes se sentent concernés par la problématiques des déchets radioactifs et s’estiment responsables pour les générations futures. Ils recommandent d’agir dès maintenant pour gérer ces déchets et éviter leur accumulation.
  • Les jeunes estiment que la sécurité est le critère numéro 1 qui doit conditionner le choix de l’emplacement du stockage : les déchets radioactifs doivent être stockés à l’endroit le plus sûr. Ils conseillent toutefois de poursuivre les recherches scientifiques afin de trouver des solutions à cette problématique.
  • Les jeunes pensent que les connaissances scientifiques doivent l’emporter dans les décisions qui concernent l’emplacement du stockage, mais ils estiment aussi important de prendre en compte l’intérêt sociétal. Ils conseillent de préserver l’information sur le stockage et les déchets radioactifs pour les générations futures.
  • Les jeunes recommandent que l’enfouissement des déchets radioactifs puisse être réversible à certaines conditions : avancées scientifiques, sécurité sanitaire, optimisation financière.
  • Les jeunes optent pour une option internationale en ce qui concerne le stockage des déchets radioactifs, avec une compensation juste pour les pays/régions où est organisé le stockage. Ils proposent de créer une institution européenne qui assure la sécurité, la planification et la gestion de ces déchets.


Odile Mve Elemva, étudiante à l’Athénée royal de Jette : « Pour nous, les jeunes, c’est important de prendre une part active au débat sur les déchets radioactifs parce que c’est un sujet qui nous concerne et qui va impacter les générations futures. Je suis ravie de voir à quel point la ministre de l’Énergie et le directeur général de l’ONDRAF ont été attentifs à ce qu’on a dit. J’ai le sentiment d’avoir été entendue et que la voix des jeunes sera prise en compte dans les décisions futures. J’encourage tous les jeunes à s’intéresser à cette problématique à faire entendre leur voix, car le futur nous appartient à nous, les jeunes. »
Tinne Van der Straeten, ministre de l‘Énergie : « Chaque voix compte dans le débat sociétal sur l'avenir des déchets hautement radioactifs et ou à longue durée de vie, et une telle discussion n’a de sens que si on y intègre le point de vue des jeunes. Samedi, j’ai pu constater à quel point la jeunesse se sent concernée par la question de ces déchets radioactifs. Ce sont des questions difficiles qui se posent aujourd’hui, car notre responsabilité collective est de ne pas pénaliser celles et ceux qui nous suivront sur cette planète. Je tiens à les remercier pour leur engagement car, au cours des prochaines décennies, d'importantes décisions devront encore être prises concernant ces déchets dangereux. Je tiens aussi à saluer la Fondation Roi Baudouin qui met son expertise au service de l'organisation de ce débat sociétal, et rappeler à tous les Belges qu’il est encore possible de participer, via le Tour de Belgique ou via le site web www.presentspourlefutur.be. »

Marc Demarche, directeur général de l’ONDRAF : « Les déchets radioactifs doivent être gérés en toute sûreté à la fois à court et à long terme. Cette réflexion de longue haleine signifie que plusieurs générations successives seront conjointement responsables de cette gestion. L'ONDRAF soutient donc pleinement l'initiative de la Fondation Roi Baudouin d'impliquer les jeunes dans ce débat sociétal. Associer la jeunesse, c'est ce que l'ONDRAF fait lui-même depuis plus de vingt ans. D'abord à Isotopolis et maintenant à Tabloo, notre centre de visiteurs et de rencontre à Dessel, où des milliers d'étudiants sont sensibilisés chaque année à cette thématique. »

Autres trajets

Outre les jeunes, d’autres trajets sont actuellement en cours pour recueillir l’avis d’autres groupes cibles. Le samedi 25 novembre, un panel d’une trentaine de citoyen.ne.s se réunira pour la troisième et dernière fois lors d’un Forum citoyens, afin de discuter de leurs recommandations et remettre celles-ci à Tinne Van der Straeten, Pierre-Yves Dermagne et Marc Demarche. Les conclusions de ce Forum citoyens seront également publiées à l’issue de ce week-end.
Vous souhaitez vous aussi participer au débat sociétal sur la gestion des déchets radioactifs ? Il n’est pas trop tard ! Deux possibilités :

  • Donnez votre avis sur une dizaine d’affirmations via https://www.presentspourlefutur.be/le-debat
  • Organisez une discussion au sein de votre organisation, association, club sportif, groupe d’action… Utilisez les méthodologies mises à votre disposition ou contactez-nous pour bénéficier d’une animation gratuite. Plus d’infos : https://www.presentspourlefutur.be/participez-au-debat/tour-de-belgique

Informations complémentaires

www.presentspourlefutur.be

Ook interessant

Hernieuwbare energie

De federale overheid ondersteunt bedrijven die investeren in de energietransitie

06 dec 2024

Vanaf 1 januari zullen Belgische bedrijven die investeren in de klimaat- en energietransitie kunn...

Wind op zee

Startschot gegeven voor aanbesteding van nieuw windpark in de Belgische Noordzee

25 nov 2024

Minister van Energie Tinne Van der Straeten kondigt de lancering aan van de aanbesteding voor de ...

Internationaal

COP29: België steunt de wereldwijde inzet voor energieopslag en netwerken

15 nov 2024

Bakoe, 15 november 2024 – België, vertegenwoordigd op COP29 door minister van Energie Tinne Van d...

Cookies op tinnevanderstraeten.be

Groen gebruikt functionele en analytische cookies die noodzakelijk zijn om de website goed te laten functioneren. Deze cookies verwerken geen persoonsgegevens en hier is geen toestemming voor nodig.

Als je daarvoor toestemming geeft, maken we ook gebruik van marketingcookies. Die stellen ons in staat om de website beter af te stemmen op jouw voorkeuren.

Je kunt je instellingen altijd weer wijzigen op de pagina over de cookies.

Voorkeuren aanpassen