De federale regering hernieuwt het steunmechanisme voor de vijf windparken op zee. Windparken op zee betalen voortaan op structurele wijze eventuele ‘overwinsten’ terug. Terwijl ze tot nu toe steun ontvangen, gaan de jongste windparken in de eerste zone bij hoge stroomprijzen de winsten terugbetalen.
De sector van wind op zee voelt de energiecrisis en de verstoring van de elektriciteitsmarkt hard. Dit was de directe aanleiding voor het opstarten van de gesprekken met de sector om een verbeterd steunmechanisme te voorzien en om de garantie te blijven geven van een stabiel investeringsklimaat, terwijl zij ook zelf willen bijdragen aan de federale overheid in geval van hoge prijzen.
Het nieuwe steunmechanisme werkt in twee richtingen, het zogenaamde 2-sided contract for difference. De overheid ondersteunt parken als de prijzen heel laag zijn en ze niet langer rendabel zijn. Als de prijzen boven een bepaald niveau stijgen, dan vloeit het automatisch terug naar de overheid. Dankzij deze wijziging levert dit de staatskas eenmalig 190 miljoen euro op in 2023, bovenop de reeds voorziene bijdragen uit de overwinstbelasting van de eerste maanden van 2023 vanuit de sector wind op zee.
De vier oudste windparken in de eerste zone kregen een vast bedrag van ondersteuning, zonder dit te linken aan de marktprijzen. Deze parken hebben contracten op heel lange termijn gesloten en verkopen hun stroom tegen heel lage prijs en maken volgens de energieregulator CREG geen overwinsten. Voor hen verandert er niets.
De nieuwe regeling geldt voor de vijf laatste windparken in de eerste zone. Zij hebben een variabel steunmechanisme en is gebaseerd op de vastgelegde referentieprijs voor elektriciteit, LCOE genoemd. De oorlog in Oekraïne en de sterke stijging van de energieprijzen, in combinatie met slechte jaren op vlak van wind, stelde de windparken bloot aan onvoorziene risico’s. De herziening naar een tweezijdig contract for difference vermindert de blootstelling aan potentiële risico’s en heeft ook voordelen voor de overheid. De windparken krijgen ook 2 jaar langer om hun vooropgestelde elektriciteitsproductie te halen en dit ter compensatie van de zeer slechte onvoorziene windcondities de twee voorbije jaren.
Het vernieuwde steunmechanisme sluit meer aan bij de nieuwe context voor wind op zee die grondig is veranderd. België was en is pionier hierin en in de eerste zone werd vooral veel ervaring opgedaan. De technologie gaat snel vooruit maar er zijn ook nieuwe inzichten over de ondersteuningsmechanismen, het effect op de marktwerking, en de specifieke afhankelijkheid van wind op zee van vaak moeilijk voorspelbare weerscondities en daarnaast spelen hoge inflatie en gestegen materiaalkosten de windparken ook parten.
Het huidige systeem met een ondersteuning op basis van LCOE maakt dat er ook winsten kunnen gemaakt worden, en dat deze winsten in bijzondere tijden zoals afgelopen jaar zelfs onverantwoord hoog kunnen zijn. Hiervoor wordt ook een overwinstbelasting voorzien die ook voor offshore wind van toepassing is, zoals ook andere producties, maar deze Belgische sector is bereid om verder te gaan. De nieuwe regeling is tot stand gekomen in samenwerking met de sector en is niet enkel een crisismaatregel, het is ook evolueren naar een meer evenwichtig systeem voor de toekomst op lange termijn. De trigger voor de omschakeling was de crisis, de algemene context is veel ruimer.
